Vanuit Gemeente Den Haag

• Binnentuinen: hoe verhouden ontwerp en gebruik zich tot elkaar?

  In het kader van het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid worden er in Den Haag Zuidwest de komende jaren 55 binnentuinen van appartementencomplexen opgeknapt. De eerste drie hiervan zijn inmiddels gereed. Deze drie binnentuinen zijn in nauwe samenwerking met omwonenden vormgegeven. Hierbij zijn aanames gedaan over wie de binnentuinen gaat gebruiken, hoe en wanneer. Met een oog op de nog op te knappen binnentuinen is een relevante vraag of de al opgeknapte binnentuinen worden gebruikt zoals verwacht. Kloppen de aannames die in het ontwerpproces zijn gedaan? En misschien nog belangrijker: hoe kunnen we eventuele verschillen tussen deze aannames en het daadwerkelijke gebruik van de binnentuinen in de toekomst voorkomen?

• Binnentuinen: representatieve participatie voor een effectief ontwerp?

  In het kader van het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid worden er in Den Haag Zuidwest de komende jaren 55 binnentuinen van appartementencomplexen opgeknapt. De eerste drie hiervan zijn inmiddels gereed. Deze drie binnentuinen zijn in nauwe samenwerking met omwonenden vormgegeven. Welke omwonenden bij het ontwerpproces zijn betrokken, verschilt per binnentuin. Tegelijkertijd is ook duidelijk dat niet álle bewoners bij het ontwerpproces betrokken zijn geweest. Dit roept de vraag op wat het effect hiervan is op het ontwerpproces. Welke soorten bewoners zijn niet of in mindere mate betrokken? In hoeverre reflecteert het ontwerp ook hun wensen, ideeën en belangen? Deze informatie kan helpen om het ontwerpproces van de nog op te knappen binnentuinen verder te verbeteren.

• Samenwerking tussen formele en informele netwerken

  Binnen het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid wordt er in Den Haag Zuidwest geëxperimenteerd met netwerksturing; een vorm van sturing waarin een netwerk van actoren samenwerkt om maatschappelijke effecten te bereiken. In sommige projecten bestaat dit netwerk zowel uit een georganiseerde, formele kern als uit een flexibele, informele schil. De samenwerking tussen deze twee soorten netwerken is relatief nieuw en zorgt voor bijzondere uitdagingen. Hoe zorgen we er bijvoorbeeld voor dat zowel het formele als het informele netwerk in stand blijft? En dat beide soorten netwerken elkaar blijven vinden? Onderzoek naar de samenwerking tussen formele en informele netwerken helpt om inzicht te krijgen in wat wel en niet werkt - en hoe netwerksturing het beste kan worden ingezet.

• Peuterconsulenten en brugfunctionarissen: werken aan vertrouwen?

  In het kader van het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid zijn er in Den Haag Zuidwest verschillende professionals actief die ouders ondersteunen bij het opvoeden van hun kinderen. Zo helpen de peuterconsulenten bij opvoedkundige vragen en begeleiden burgfunctionarissen ouders via de scholen naar passende hulp. Het voornaamste doel van dit project is om kinderen een goede start te geven, maar de hoop is dat laagdrempelige hulp ook bijdraagt aan meer vertrouwen van de ouders; in elkaar, maar ook in de overheid. Aangezien de peuterconsulenten en brugfunctionarissen inmiddels al even actief zijn, rijst de vraag of deze nevendoelen behaald worden. Helpt het project inderdaad om te zorgen voor meer verbinding en vertrouwen? Onderzoek hiernaar helpen om beter zicht te krijgen op mogelijke bijvangsten van laagdrempelige hulp. 

• Instapeconomie: impact op de wijk in kaart

  In het kader van het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid zijn er in Den Haag Zuidwest verschillende initiatieven om bewoners met een afstand tot de arbeidsmarkt aan werk op maat te helpen. De instapeconomie speelt hierin een cruciale rol, door bewoners in hun eigen wijk aan beschut werk te helpen. Een recente evaluatie suggereert dat dit niet alleen een positief effect heeft op de bewoners zelf, maar mogelijk ook voor hun omgeving; doordat kwetsbare bewoners dagbesteding en meer inkomen hebben, veroorzaken ze minder vaak overlast en leveren ze een bijdrage al de leefbaarheid in de wijk. Onderzoek naar deze mogelijke neveneffecten zal moeten uitwijzen of deze effecten zich ook daadwerkelijk voordoen. Dit helpt niet alleen om de impact van de instapeconomie beter te begrijpen, maar geeft ook inzicht in manieren om de bredere impact van initiatieven te meten.

• Aan de Leyweg in Morgenstond is er overlast van de jeugd overdag / avond op openbare plekken. Hoe kunnen we zorgen dat iedereen blij is met de openbare ruimte – het is een beetje een wij/zij verhaal maar hoe maken we dat de openbare ruimte voor iedereen – waar iedereen mag zijn. Hoezo wordt overlast zo ervaren, hoe kunnen we dichterbij elkaar komen? – Community Builder Morgenstond
• In het winkelcentrum De Leyweg in Morgenstond is een plein voor het Pand Zuidwest. De vraag is hoe deze openbare ruimte beter kan worden benut  – in relatie tot de innovatiehub, de omwonenden en de ondernemers. Er is daarbij ook een ruimte van de kerk die willen zij wel eventueel verkopen. Dit biedt kansen – Community Builder Morgenstond
• Er ligt een ruimtelijke ontwerp opgave in het winkelcentrum De Leyweg in Morgenstond. Er is overlast van bromfietsen/fatbikes omdat zij met hoge snelheden rijden en zo onveiligheid veroorzaken. Hoe kan de openbare ruimte anders worden ontworpen zodat het gebruik van fatbikes/bromfietsen wordt ontmoedigd, maar het nog wel toegankelijk is voor scootmobiel en rolstoelgebruikers? – Community Builder Morgenstond
• In Morgenstond richting het ziekenhuis is een klein strookje in de plint, en zij veroorzaken veel overlast met afval (en dus ratten) – de ondernemers en de bewoners doen er niks aan. De eigenaar van die grond is eigen terrein; het is onderdeel van het complex dus de Vve beheerder is verantwoordelijk om het op te lossen maar het lukt niet voor lange termijn. Als niemand eigenaar is van het probleem, hoe lossen we het probleem dan op? Welke rol kan en mag de gemeente hierin nemen? – Community Builder Morgenstond
• Welke rol spelen sociale netwerken van jongeren bij het al dan niet vertonen van crimineel gedrag? 
• Energietransitie: Hoe inclusief is de energietransitie en in hoeverre ligt de regie bij de bewoners zelf? 
• Het aantal mensen met dementie in Nederland stijgt snel, en in Den Haag gaat het inmiddels om duizenden inwoners. Naarmate de ziekte voortschrijdt, neemt het risico op vallen sterk toe. Een val kan een kettingreactie veroorzaken van lichamelijk letsel, verlies van zelfstandigheid en uiteindelijk opname in een zorginstelling. Dit raakt niet alleen de persoon zelf, maar ook mantelzorgers en de samenleving door toenemende zorglast. Omdat meer dan 70% van de mensen met dementie thuis woont, is het belangrijk te begrijpen welke risicofactoren spelen in zowel de thuissituatie als in zorginstellingen, en welke rol de inrichting van de woon- en buitenruimte heeft. De centrale onderzoeksvraag luidt: Wat zijn de belangrijkste oorzaken van vallen bij mensen met dementie (thuiswonend en in zorginstellingen) in Den Haag Zuidwest, en aan welke (gemeentelijke) ondersteuning en aanpassingen hebben zij behoefte om dit risico te verminderen?

• De samenwerking tussen ouder en school in Den Haag Zuidwest staat hier en daar op gespannen voet (lees; dit speelt breder dan in SW, maar juist in dit type wijk is dit nodig om kinderen meer kansen te geven). School geeft aan dat ouders onvoldoende betrokken zijn en kinderen onvoldoende toegerust de school binnenkomen. Beheersing van de Nederlandse taal, gedrag, maar ook een ontbijt in de buik en interesse in de thuisomgeving zijn aandachtspunten voor participatie. Ouders voelen zich daarentegen onvoldoende gehoord door de school. Wat hierbij niet heeft geholpen is dat ouders de afgelopen twee jaar de school niet in mochten vanwege corona perikelen en een digitale communicatie die niet voor iedereen vanzelfsprekend is. Om kinderen echt kansen te bieden op school is het belangrijk dat school en ouders (kunnen) samenwerken.  Hoe kan de gemeente Den Haag helpen om de samenwerking tussen ouders (ouderparticipatie) en scholen te verbeteren; welke drempels moeten daarvoor worden weggenomen? Wat is hiervoor nodig?  

  Een pop-up locatie midden in de wijk biedt een plek om participatie, zeggenschap en eigenaarschap te verweven met informele vormen van ontmoeting en plezier. Juist het tijdelijke en zichtbare karakter van zo'n plek nodigt uit tot experiment, eigenaarschap en interactie met onverwachte en nieuwe doelgroepen.   Vragen: Hoe kunnen we zo veel mogelijk bewoners bereiken en betrekken? Welke (vernieuwende) programmering trekt bewoners aan? Voorbeelden (NL/buitenland) en hun succes verhalen/kritisch kijken naar wat wel en niet werkt.

Partneraard & Burgparticipatie | indirecte burgerparticipatie  

De Partnerraad bestaat uit 16 leden die direct zitting nemen in de raad, maar voor het vergroten van draagvlak en achterban is de behoefte om een tweede schil in te richten. Zij nemen geen zitting in de partnerraad, maar kunnen ongevraagd advies geven op bepaalde onderwerpen. Een aantal vragen hierbij zijn: 

Vraagstuk over de inrichting: wie zou er in een tweede schil moeten zitten, en hoe geef je het selectieproces vorm?  

• Vorm van burgerpanels: op de inhoud meedenken voor een kortere periode, of een stabielere groep voor een lange periode?
• Inclusiviteit en representatie van de partnerraad t.o.v. de bewoners van de partnerraad. Hoe waarborg je dat in de tweede schil?
• De partnerraad is een middel van burgerparticipatie van de gemeente Den Haag maar in hoeverre verdringt dit andere methodes van burgerparticipatie? Dit brengt spanningen met zich mee.  

Casestudievergelijking | Burgerparticipatie in gemeente Den Haag t.o.v … 

• Welke vormen van participatie worden toegepast in de verschillende stadsdelen, en welke is het meest effectief? Zijn sociaaleconomische factoren van invloed op de vorm van burgerparticipatie.
• Er zijn 20 nationaal programma’s in Nederland – vergelijkingsanalyse van participatievormen in alle gebieden. Welke vormen van participatie worden toegepast in de programma’s en welke is het meest effectief? 

Departement Sociale Zaken en Werkgelegenheid  

• Binnen SSW hechten we veel waarde aan buurtgerichte dienstverlening en aanwezigheid in de buurt. We willen benaderbaar en toegankelijk zijn voor de bewoner, zeker als het gaat om kwetsbare mensen. Maar betekent toegankelijk willen zijn dat we buurtgericht moeten zijn? En in hoeverre is buurtgericht werken eigenlijk effectief? 
• Jongerenparticipatie in Zuidwest en in de gemeente Den Haag | Het nationaal programma draait grotendeels om de jeugd. Er wordt momenteel ook een visie opgesteld voor Zuidwest rondom jongerenparticipatie. De nieuwe projectleider Jongerenparticipatie heeft hierover een vraagstuk: Welke vormen van burgerparticipatie passen het beste bij de doelgroep jeugd in de context van Zuidwest? Een ander vraagstuk is hoe jeugdparticipatie meer kan worden ingebed.

Vanuit professionals en bewoners Den Haag Zuidwest 

• Hoe kan het vrouwelijk perspectief (en meisjes) geïntegreerd worden in het beleidsproces als we het hebben over het inrichten van de buitenruimte en kwesties rond veiligheid? Waar liggen kansen en uitdagingen? 
• Op welke manieren kan het jeugdwerk de impact van het werk beter begrijpen en het bereik en de ondersteuning vergroten? (Jongerenwerkers) 
• Hoe kunnen nieuwe (geclusterde) woonconcepten in de sociale woningbouw bijdragen aan leefbaarheid? Wij zien sociale cohesie als onderdeel van leefbaarheid. – woningbouwcorporaties
• Hoe kunnen binnentuinen bijdragen aan leefbaarheid in de buurt?  – woningbouwcorporaties
• Er leeft (vooral bij bewoners) het idee dat de meeste initiatieven snel weer stoppen/ niet van de grond komen in Zuidwest, terwijl er ook veel initiatieven wel blijvend zijn. We zijn eigenlijk wel benieuwd hoeveel (en waarom) wijk initiatieven de afgelopen jaren er werkelijk gestopt zijn/ niet van de grond komen. En hoeveel (en waarom) er succesvol zijn. – Community Builder Gemeente Den Haag en Project Bloesem
• Waar zit de speelruimte van woningbouwcorporaties om op te treden t.o.v. beleid van gemeente Den Haag en nationale overheden? Discretionaire ruimte daarbij meegenomen. Casus: veel sociale huurwoningen worden bewoond mensen met een rugzakje – dichtbij elkaar. De wbc’s moeten ze plaatsen, maar weten dat het niet goed is voor de wijk.

Moerwijk

• Op welke manieren kan de Buurtschool Moerwijk, in samenwerking met andere belanghebbenden in de buurt, de veiligheid in en rond school verbeteren? – Brede buurtschool 
• Wat kunnen lokale ondernemers gezamenlijk in de buurt (Moerwijk-west) doen om de veiligheid op de straat te vergroten? – BLOCK33
• Het MDT traject is een subsidie traject maatschappelijke diensttijd waarin leerlingen naast voorlichting, lessen van vormingswerkers van stichting 1622 krijgen en er culturele en burgerschapscompetenties worden aangeleerd. Dit is echter erg moeilijk meetbaar. In hoeverre heeft de inzet van het MD-traject meetbaar effect op de geluksbeleving/persoonlijke ontwikkeling van onze leerlingen? – Roemer Visscher College
• Projectleider Jeugdparticipatie Zuidwest
• Burgerparticipatie bij ontwerpen en eigenaarschap van gezamenlijk groen. Den Haag Zuidwest heeft naoorlogse wijken waardoor veel woningen lage portiekwoningen zijn met een gezamenlijke binnentuin. Haag Wonen (woningbouwcorporatie) gaan de saaie binnentuinen aanpakken en willen in het ontwerpproces burgers betrekken. Hoe kunnen zij de bewoner centraal laten staan in het proces? Haag Wonen wil focussen op (kleine) ingrepen in de binnentuinen die bijdragen aan het sociale domein, veiligheid, eigenaarschap en groen. – Haag Wonen
• Project Bloesem brengt processen in kaart die tot problemen leiden bij alleenstaande ouders. Het richt zich op gezondheidsproblemen die gelijktijdig voorkomen en elkaar versterken in populaties met een gedeelde blootstelling aan ongunstige omstandigheden. Centraal staan de wijken Moerwijk in Den Haag en De Stevenshof in Leiden. Het doel van Bloesem is om daadwerkelijke veranderingen teweeg te brengen en de situatie voor alleenstaande ouders in Moerwijk te verbeteren. Dit wordt bereikt door wijken veerkrachtiger te maken en problemen die bijdragen aan slechte gezondheid op organisatie- en beleidsniveau aan te pakken. Meer info: link
  • Vraagstuk: Evaluatie van burger/onderzoekparticipatie in het co-creatieve proces van het project Bloesem. Welke lessen moeten we meenemen voor beleid, en welke niet? Waarom? De doelgroepen die onderzocht kunnen worden zijn: Wijkonderzoekers (burgers als onderzoekers), onderzoekers en beleidsmedewerkers. Een suggestie voor een communicatieproduct is een praatplaat of een ‘zine’. – Senior onderzoeker Project Bloesem 

Morgenstond

• Hoe kunnen we ouders meer betrekken bij het onderwijs van hun kinderen op de Tamar School (vraagstuk: ouderparticipatie) - Tamar School
• Hoe kun je (de basisschool) kinderen/jongeren ondersteunen bij het verbreden van hun studie/toekomstperspectief? Wat is de rol/verantwoordelijkheid van de basisschool hierin? - Tamar School
• Wat zijn de noodzakelijke randvoorwaarden voor een succesvolle plaatsing van een havo/vwo-school in Den Haag Zuidwest? Denk aan gebouw, locatie, faciliteiten, politiek, beleid, et cetera, maar ook wat er nodig is van basisscholen om doorstroom naar een havo/vwo-school in Den Haag Zuidwest te bevorderen. - Tamar School
• Wat kunnen bewoners zelf doen in de binnentuin in Morgenstond om duurzame interventies met kleine, betaalbare stappen te realiseren? Denk aan klimaatadaptie, bodemopvang, biodiversiteit, wali-graven, etc. - Haag Wonen
• Hoe kan burgerparticipatie (en beyond) zorgen voor eigenaarschap bij bewoners in de binnentuin in Morgenstond? ABCD-theorie (evaluerende aard) – Haag Wonen
• In hoeverre draagt een groen/burgerparticipatie bij aan positieve gezondheid bij bewoners aan de binnentuin in Morgenstond? Subvraag: hoe kunnen gemeenschappen zelf hun gezondheidsontwikkeling naar buiten dragen? – Haag Wonen 

Bouwlust/Vrederust

• Welke thema's komen naar voren als we het hebben over verbindingen tussen mensen en zingeving: hoe identificeren bewoners van Bouwlust/Vrederust zich met deze begrippen? Waar is een bewoner van Bouwlust/Vrederust trots op? Hoe verbind je mensen op zo'n moment? Een onderzoeksmethode die interessant zou zijn is story- telling. – STEK
• In hoeverre beïnvloeden media het toekomstperspectief van jongeren?  - Zuidwest College
• Welke mogelijkheden zijn er in de Gaarden om op een gezonde manier te verdichten de komende periode? – Haag Wonen
• Leer Lokaal Lozerlaan – dit is een meerjarig buurtontwikkelingstraject van Haag Wonen waarbij vier senioren flats worden gerenoveerd. Het uitgangspunt is Gezond en Gelukkig ouder worden aan de Lozerlaan. Er liggen meerdere ontwerpvraagstukken, mobiliteitsvraagstukken en participatievraagstukken rondom sociaal en leefbaarheid. Hier wordt je geacht aan te haken op een bestaand proces, het vraagstuk wordt dus persoonlijk afgestemd. – Haag Wonen